روبینا پرواز آریا
آژانس مسافرتی و هواپیمایی
درباره ایران - درباره استان خراسان جنوبی -
درباره شهر طبس خراسان جنوبی
شهر طبس - خراسان جنوبی
طبس معروف به عروس کویر
مقدمه:
شهرستان طبس یکی از شهرستان‌های استان خراسان جنوبی پهناورترین شهرستان کشور (با ۵۵۸۰۸ کیلومتر مربع مساحت) در مرکز ایران قرار دارد. شهر طبس مرکز این شهرستان است و جمعیت شهرستان طبس در سال ۱۳۹۵، برابر با ۶۹٬۶۵۸ نفر بودهاست شایان ذکر است شهرستان طبس تا تیرماه سال ۱۳۳۹، یکی از بخش‌های سه‌گانهٔ شهرستان فردوس بود که در این سال جدا شده و به‌صورت شهرستان درآمد برای دانستن اطلاعات بیشتر همراه ما باشید.
وضعیت آب و هوا:
شهرستان طبس از مناطق گرم وخشک می باشد که تابستانهای آن بسیار گرم و دارای زمستانهای نسبتاً سرد میباشد بگونه ای که در بررسی آمار بلند مدت موجود برای این شهر درجه حرارت حداکثری مطلق معادل ۱۵+ درجه و حداقل مطلق ۹- در جه سانتیگراد ثبت گردیده‌است که با مقایسه ارقام مربوط به درجه حرارت‌های ماه‌های گرم و سرد سال اختلاف دمای این ماه‌ها به بیش از ۵۰ درجه سانتیگراد می‌رسد همچنین ماندگاری گرما در فصل گرما در این شهر به گونه ای میباشد که گاهی در اوج گرما برای روزهای متوالی بیش از ۱۲ ساعت در شبانه روز درجه حرارت هوا بالای ۴۰ درجه سانتیگراد میباشد.
ریزش نزولات جوی در این شهر بسیار کم و بیشتر ماه‌های سال خشک و بدون باران است به طوری که که متوسط بارندگی سالیانه آن چیزی در حدود ۸۰ میلی‌متر بوده است که این مقدار نیز دارای پراکندگی وسیع در زمان بارش میباشد بطوری که گاه ممکن است مقدار بارندگی یک سال معادل یا کمتر از باران نازل شده در طول یک ماه سال دیگر باشد.
تبخیر یکی از عوامل مهم در مناطق خشک میباشد که بعلت خشکی و گرمی هوا و آفتاب سوزان، وزش باد و دیگر عوامل مؤثر در این منطقه میزان تبخیر و تعرق سالیانه از مجموع آب حاصله از بارندگی بسیار بیشتر استو به همین دلیل بیشترین مقدار تبخیر در تابستان و در گرمترین ماه‌ها صورت می‌گیرد چون علاوه بر بالا بودن دما و شدت تشعشع خورشید وزش باد در تابستانهای این منطقه مزید بر علت گشته و در بالا بودن میزان تبخیر کمک می‌کند.
سوغات شهرستان طبس:
شیرینی‌های طبس مانند: روورکرده – قطاب – باقلوا- نان نخود -نان چایی
مرباهای بهار نارنج، پوست پرتغال؛ بالنگ؛ پوست پسته؛ نارنجوک
عصاره عرقیات گیاهان کوهی علف هیزه، عصاره کلپوره، عصاره آویش، و محلی و سبزیجات معطر از سوغات طبس میباشد.
سینی‌های مسی که عمدتاً با طرح نخل و پلیکان و طرح‌های ظریف و مینیاتوری است ،گلیم و فرش طبس در طرح‌ها ی لچک ترنج- جوشقان- محرابی- درختی- گنبدی- دسته گلی- کف ساده- قاب قابی- افشان و خشتی بافته می‌شود و بافته‌های حصیری از برگ‌های نخل؛ از دیگر صنایع دستی و سوغات طبس محسوب می‌شود.
سایر سوغات شهرستان نیز عبارتند از (صیفی جات، پسته؛ گل نرگس، انواع گیاهان داروئی، شیره با ارزش آنغوزه، نارنج- لیمو شیرین- پرتقال- نارنگی) خرما، خرمالو با عطر و طعم خاص و منحصر بفرد، پسته، بهار نارنج، زعفران، زیره سیاه، عسل خاص وطبیعی طبس، خاکشیر، انواع مربا: (مربای بهار نارنج – مربای نارنجوک (نارنج نارس و کوچک) – مربای بالنگ – مربای پوست پسته – مربای خرما و انجیر- مربای گوجه فرنگی، نان: نون قرص (نان دایره ای شکل و خاص شهرستان) – تفتون (نان فانتزی محلی).
محصولات زراعی:
مهم‌ترین محصولات زراعی و باغی این شهرستان شامل: غلات (گندم، جو، ارزن، برنج)سبزیجات، جالیز، خرما، پسته، سیر، زعفران و مرکبات . . مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان طبس دارای ۲ مرکز ترویج و خدمات جهاد کشاورزی در بخش‌های دستگردان و دیهوک وهمچنین ۵ شرکت تعاونی تولید روستایی در سطح ۵ دهستان شهرستان به کشاورزان و دامداران خدمات خود را ارائه می‌نماید.
پوشش گیاهی:
بیش از ۶۰ درصد مساحت شهرستان طبس، یعنی محدوده‌ای به وسعت ۳ میلیون و ۴۰۰ هزار هکتار را بیابان‌ها تشکیل می‌دهند. ۱۰ درصد بیابان‌های کشور نیز در این شهرستان واقع شده‌اند.
فلسفه ی نام گذاری شهر طبس
با توجه به شواهدی که در تاریخ وجود دارد بعضی گفته اند که واژه طبس ترکیبی از دو کلمه ی تب بس بوده است. معنای این دو واژه در فارسی به این ترتیب است که تب در فارسی به معنای حرارت و داغی بوده و به این ترتیب معنای آن می شود داغی بس است. عده ای نیز نام آن را به زبان های سلوکیان مرتبط دانسته اند. ناصرخسرو در سفرنامه اش این شهر را طبس گیلکی خوانده است.
دین و مذهب:
مردم طبس از ایرانیان قدیم و از نژاد آریایی می‌باشند، اگرچه این شهر به‌عنوان دروازه خراسان برای عرب‌ها همیشه مورد توجه و علاقه این مهاجرین بودهاست؛ اما هنوز بسیاری از خصوصیات اخلاقی و عادات ایرانیان قدیم را در بین مردم طبس میتوانیم مشاهده میکنیم و در واقع آن‌ها فرهنگ و آداب‌ورسوم اقوام مهاجم را به گونه‌ای لطیف بافرهنگ باستانی و اجدادی خود درهم‌آمیخته و تلفیقی موزون و خوش‌آهنگ ایجاد کرده‌اند.
از نظر مذهب، اهالی شهرستان مسلمان و همچنین ۹۹/۷ درصد آن‌ها شیعه دوازده‌امامی هستند.
ازجمله رسومات رایج شهرستان طبس که بوده و هست. میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
دیدوبازدیدهای دسته‌جمعی نوروزی و همچنین سایر اعیاد از بزرگ‌ترهای فامیل و قبیله و همچنین سوگواری‌های محرم‌الحرام و مراسم نخل برداری امام حسین (ع) و اصغر صغیر و سایر مراسم عزاداری به شیوه‌های خاص، شبیه‌خوانی و نمایش‌های خیابانی مذهبی، نذری‌های متعدد در اعیاد و روزهای خاص و وفات بزرگان دین، برگزاری جلسات متعدد ختم قرآن به‌صورت جمعی در ماه مبارک رمضان به‌صورت خاص در حسینیه‌ها، تکیه ها و مساجد و در سایر ماه‌های سال به‌طور عام، برگزاری راهپیمایی و برنامه‌های خاص همه‌ساله در صحرای طبس محل سقوط هواپیماهای جاسوسی آمریکا در ۵ اردیبهشت ۵۷ با مدد اعجاز پروردگار (طوفان شن)، برگزاری همایش‌های مختلف کویر نوردی بین‌المللی و داخلی که همه‌ساله در حال انجام است، برگزاری مراسم ازدواج با شیوه‌های خاص و آداب سنتی ازجمله پاگشا و پاتختی و جشن‌هایی از آن قبیل و رفتن درشب جمعه بر سر مزار متوفیان و شهدا
جاذبه های گردشگری:
برج هادرباش
در زمان های دور مردم شهر طبس برای حفظ و مراقبت از نخلستان های خود برج هایی را به نام هادرباش ساخته بودند که وظیفه آن ها حفاظت از این زمین های زراعی در برابر نفوذ سارقین و جیوانات وحشی بوده است. از نکات جالب توجه این است که که هادر در گویش یزدی ها به معنای مواظبت میباشد. این شهر در گذشته بخشی از استان یزد بوده که به خراسان جنوبی منتقل شده است.
سد تاخیر شاه عباسی
یکی از معروف ترین و بی نظیرترین سدهایی که در ایران ساخته شده سد تاخیر شاه عباسی میباشد. این سد در واقع یکی از نمونه های عالی خلاقیت و دوراندیشی ایرانی ها در آن زمان را نمشان میدهد و دلیل این همه تعریف هم طراحی هوشمندانه ی آن است چرا که ساخت سد به گونه ای بوده است که هیچ رسوبی در پشت سد ذخیره نمی شود و می توان انتظار داشت برای هزاران سال، این سازه بی نظیر بدون نیاز به تعمیر و نگهداری و مدیریت، کارکرد اصلی خود را به انجام برساند. سد تاخیر شاه عباسی در میان مردم محلی به طاق عباسی نیز معروف است و قدمت این طاق بیش از 700 سال است که میان دو کوه نزدیک به هم ساخته شده و بنایی آجری است که در قسمت بالا یا تاج آن سنگ به کار رفته است.
بیشتر بخوانید: تور ارزان در روبینا پرواز
سد کریت:
سد قدیمی کریت با مخزنی با حجم بیش از یک میلیون متر مکعب از قرون گذشته وظیفه تأمین آب روستاهای پایین دست را بر عهده داشتهاست و به همین دلیل در آبادانی و تأمین معشیت مردم منطقه سهم قابل توجهی را داشته است. این سد در فاصله ی ۴۲ کیلومتری شهر طبس ساخته شده است و از تاریخ ساختمان این بند متاسفانه اطلاعاتی در دست نمیباشد و بخشی از طاق آجری آن نیز که در پایین بند وجود دارد در ناحیه تیزه از بین رفته است و در نتیجه طرح کامل آن محو شده است. حدود ۱۵۰ سال قبل ۴ متر به ارتفاع بند افزوده شده این افزایش باعث جلوگیری از متروکه شدن این بند شده بود. یکی از ویژگی های منحصر به فرد بند قدیم که هنر سدسازی ایرانیان را آشکار می کند، قوسی بودن این بند است.
نکته مهمی که شایان ذکر است درباره ی این سد این است که در سال ۱۳۷۹ به شماره ۳۵۲۳ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
باغ گلشن:
باغی در میان کویر این باغ یکی از هجان انگیزترین مکان هایی است که می توانید از آن در طول سفرتان به این شهر دیدنی بازدید کنید. باغ گلشن یکی از باغ های نادر ایرانی است که آب جاری دائمی در آن جریان دارد. این باغ در طبس توسط امیرحسین خان که سومین حاکم طبس بوده و از سلسله خوانینی است که به فرمان نادرشاه به حکومت طبس منصوب شده است ساخته شده است. ساختمان سردر باغ گلشن در زلزله ویرانگر شهریور ۱۳۵۷ طبس به کلی از بین رفت؛ اما هم اکنون در همان محل، ساختمانی با همان طرح و نقشه ساخته شده است.
بیشتر بخوانید: تور ارزان در روبینا پرواز
کاروانسرای خان:
کاروانسرایی در مسیر جاده قدیم طبس به یزد به نام خان قرار دارد که پس از عبور از کاروانسرای کلمرود دقیقا در فاصله ۳۰ کیلومتری آن ساخته شده است . در میان این روستا، کاروانسرای زیبای خان با معماری زیبا و قابل توجهی به چشم میخوردکه بنای این کاروان به شکل چهارگوش است. یکی از ویژگی‌های معماری این کاروانسرا، کالبد فضایی مجموعه بادگیر و گنبد شاه‌نشین آن است و در آجرکاری های نماهای داخلی آن‌هانیز از گل چین‌هایی استفاده شده که بر زیبایی کار آن افزوده است.
امام زاده حسین بن موسی بن کاظم (ع):
امام زاده حسین بن موسی بن کاظم (ع در شهر طبس وجود دارد که مورخان ایشان را از فرزندان امام کاظم (ع) دانسته اند. با توجه به برخی از اسناد، زمان بنای اولیه مزار این امامزاده در قرن پنجم هجری میباشد و در سال ۱۳۵۷ این امام زاده در اثر زلزله ای به طور کلی ویران گردید اما پس از مدتی آستان قدس رضوی اقدام به بازسازی آن نمود.
غار حلوان:
غاری در روستای حلوان در ۷۵ کیلومتری شامل غرب شهرستان طبس وجود دارذد که به غار حلوان نیز مشهور است. غار حلوان از بهترین جاذبه های گردشگری طبس میباشد و با توجه به بررسی هایی که کارشناسان بر روی سنگ های این غار انجام داده اند متوجه شده اند که قدمت آن به ۱۶۰ میلیون سال پیش باز می گردد که متعلق به دوران ژوراسیک میانی میباشد از آنجا که در این غار بقایای زیادی از استخوان های حیواناتی همچون گوسفند، شتر، الاغ و پرندگان دیده می شود، شاید این غار پناهگاه حیوانات درنده باشد.
قلعه اسماعیلیان:
بناهای تاریخی بسیاری در این شهر وقرار دارد که یکی از آن ها قلعه اسماعیلیان در زمان سلجوقیان میباشد. این قلعه یکی از مستحکم ترین بناهای تاریخی ای که در میان کوه های شهرستان طبس ساخته شده و در مجاورت روستای خراوان پایین نیز قرار دارد. از فراز قلعه به هر طرف که نگاه میکنیم، کوهستان است و افق بازی وجود ندارد همچنین چهار آب انبار درون قلعه وجود دارد که سالم ترین آن ها در بالاترین سطح کوه قرار دارد و تنها پوشش گنبدی آن در وسط از بین رفته است.
قلعه طبس:
سبک معماری این بنا نشانمیدهد که که این قلعه در یکی از دوره های گذشته ساخنه شده است که تصور می شود در آن زمان اسلام به خراسان نرسیده بود. شیبی که برای رسیدن به این قلعه باید طی کنید بسیار کم است و در نتیجه اذیت کننده نمی باشد. در سمت مشرق و مغرب و شمال قلعه فقط کوه بود و جز کوه‌ها چیز دیگری به چشم نمی خورد. اما در قسمت جنوب یک وسعت روشن وجود داشت که آنجا جلگه ایقرار داشت بنام طبس و چون قلعه مزبور نزدیک به این جلگه بود، اسماعیلیان آن را «قلعه طبس» نیز می گفتند
دیگ رستم:
اگر تا روستای نایبند رفتیم باید به دیدن دیگ آب جوش رستم هم برویم. چشمه آب معدنی دیگ رستم به خاطر صدای قل قلی که از حفره سنگ‌های آتش‌فشانی بیرون می‌آید به این نام صدا زده می‌شود. گرچه خود چشمه نیز حرارت زیادی دارد، اما این آبگرم به سمت یک استخر هدایت شده است که مردم در آن شنا می‌کنند.
ارگ طبس:
ویرانه‌های یک ارگ تاریخی در طبس، یکی از جاذبه‌های داخل شهر میباشد. این ارگ که به کهن دژنیز شهرت دارد قرن هشتم قمری ساخته شده و هنوز هم در زیر خاک خود داستان‌های زیادی پنهان کردهاست . برای مثال روایت است که نادرشاه پس از سفر به هند هفت دیگ طلا در این ارگ حفر کرده. حتی می‌گویند راه مخفی زیر ارگ ساخته شده بوده که یک اسب با سوار از آن عبور می‌کرده است.
زلزله طبس:
در شهریور سال ۱۳۵۷، زمین‌لرزه‌ای با شدت ۷٫۸ ریشتر طبس و روستاهای مجاور آن را ویران کرد. این زمین‌لرزه که یکی از بزرگ‌ترین زمین‌لرزه‌های دهه اخیر در ایران بوده است، حدود ۱۵٬۰۰۰ کشته به جای گذاشت. طبس تا قبل از زمین لرزه تا سال ۱۳۵۷ جز مناطق با خطر نسبی متوسط پهنه‌بندی شده بود. تحقیقات و پژوهش‌های ریخت زمین‌شناسی و نو زمین‌ساختی نشان میدهد طبس به دلیل وضعیت خاص زمین‌شناسی مستعد زلزله‌هایی با قدرت بالا بودهاست ، ولی ابزارهای موجود در گذشته توان شناسایی این پتانسیل را نداشته است.
دکتر محمد آریامنش زلزله‌شناس، که خود از بازماندگان همین زمین لرزه است، معتقد است تا قبل از زلزله سال ۱۳۵۷ حداقل سه زمین لرزه بزرگ در این منطقه اتفاق افتاده است . وی طی سالیان متوالی پژوهش‌های مختلفی را در زمینه وضعیت لرزه‌خیزی و زلزله‌شناسی و چشمه‌های لرزه‌زا در طبس ارائه و انجام داده است.
بیشتر بخوانید: تور ارزان در روبینا پرواز
آژانس مسافرتی روبینا پرواز - تهران - خیابان شریعتی
02177529703 الی 4